از جمله تجهیزات که در عملیات های بتن ریزی ساختمان ملزم به استفاده از آن هستند، بتونیر می باشد. این بتونیر در اصطلاح عامیانه تری با عنوان میکسر بتن نیز شناخته می شود و می تواند در انواع میکسر بتن برقی، میکسر بتن دیزلی، میکسر بتن بنزینی و... طراحی و تولید شوند. بتونیر را می توان در جمع اصلی ترین تجهیزات ساختمان سازی قرار داد. این تجهیز در مسیر ساخت بتن قدم بسیار مهمی را بر می دارد و عملکرد مطلوب آن جدا از ساخت بتن مرغوب می تواند باعث سرعت بخشیدن به عملیات های بتن ریزی ساختمان ها باشد.
البته شرایط کاری و حجم های گوناگون از فضا های ساختمان سازی، تاثیرات مستقیم در نوع بتونیر خواهند داشت. از میکسر بتن برقی تا میکسر بتن دیزلی و بنزینی بسته به تامین شرایط گوناگون فضا های ساخت و ساز مورد استفاده قرار می گیرند. اگر چه می توان میکسر بتن را در جمع آشناترین تجهیزات ساختمان سازی قرار داد، با این وجود این تجهیز همراه با الزامات حاکم بر آن در زمان خرید تا بهره برداری موضوعی است که می تواند سوالات بسیاری برای افراد گوناگون تولید کند. در این مقاله قصد تشریح کامل بتونیر یا همان میکسر بتن را داریم تا بتواند فضایی مطلوب به جهت آشنایی برای کسانی باشد که به هر دلیلی به این تجهیز نیازمند هستند.
بتونیر چگونه کاری انجام می دهد؟
ساخت بتن یک عملیات وابسته به زمان است. از اختلاط مواد تشکیل دهنده بتن تا سفت شدن آن فاصله بسیار کوتاه زمانی وجود دارد. زمانی که اگر به سر آید، یقینا شما را با بتن سخت شده ای مواجه خواهد کرد و اگر این بتن در جای خود قرار نگرفته باشد، دردسر های بسیاری در پی خود خواهد داشت. از طرفی اختلاط بتن اصلی ترین فاکتور در استحکام آن است. اگر به هر دلیلی نتوانید مواد تشکیل دهنده بتن را به خوبی در هم آمیزید، یقینا با بتن بسیار ناهمگن و ضعیف و شکننده ای در فاز نهایی کار مواجه خواهید شد.
دستگاهی که می تواند بتن را به موقع و با کیفیت مطلوب تهیه کند، بتونیر می باشد. از این رو می توان هر مخزنی را که با توانایی حمل بتن است و در حین انتقال قابلیت آن را دارد که بتن را بچرخاند تا همزمان با اختلاط خوب مواد تشکیل دهنده، مانع از گیرش آن تا محل مصرف نهایی باشد بتونیر نامید.
بتونیر را می توان بسته به نیاز و یا طراحی های گوناگونی سوار بر انواع کامیون ها، تریلی ها، واگن های ریلی و یا مستقل از هر کدام از این موارد به صورت جداگانه مورد استفاده قرار داد. در سطح بسیاری از پروژه های ساختمانی، ترجیح بر این است که بتونیر در فضای داخل پروژه مستقر باشد. در این صورت نیاز به یک ساز و کار دقیق و حساب شده به جهت ساخت بتن نیازمند خواهد بود. در یک نگاه کلی می توان عمده وظایف میکسر بتن را در دسته بندی زیر خلاصه نمود.
- اختلاط ترکیب بتن که در نهایت منجر به تولید بتن مرغوب خواهد بود: تناسب متریال، گاه به شکل دستی و گاها همراه با یک سیستم مکانیزه صورت خواهد گرفت. اختلاط بتن شرایط خاصی دارد که نمی توان همراه با هر تجهیزی به آن رسید. طراحی مخلوط کن بتن به گونه ای است که می تواند به راحتی این شرایط را تامین سازد.
- چرخش بتن با هدف ممانعت از گیرش آن: بتن در مرحله تخلیه در فضای مورد نظر باید از سطح سیالی قابل قبولی برخوردار باشد. نه آنچنان سفت که گرانروی بسیار بالایی داشته باشد و نه آنچنان روان که انتظار استحکام سنگین و سخت در آینده را از آن نتوان داشت. رسیدن به این شرایط تعادلی نیاز به تامین چرخش دائمی با یک سرعت ثابت و منطقی است. این چرخش به راحتی توسط میکسر بتن تامین خواهد شد. البته بسته به حجم بتونیر از میکسر بتن ۲۵۰ لیتری به بالاتر با در نظر گرفتن حجم مخزن، سرعت چرخش را انتخاب می کنند.
ساختار دستگاه بتونیر چگونه است؟
یک مخزن که از ورق های فولادی بسیار سخت ساخته شده و می تواند همراه با یک سیستم چرخ دنده ای و یا شفت مستقیم توسط یک نیروی محرکه به گردش درآید و تمام این تجهیزات بر یک چارچوب محکم سوار شده است. تمام این توصیفات می تواند ساختار بتونیر را تشریح کند. البته بسته به نوع میکسر بتن تا طراحی و هدف از طراحی آن می توان گونه های متنوعی از میکسر بتن را شاهد باشید؛ اما در حالت کلی هر مخلوط کن بتن از یک ساختار ثابتی در طراحی استفاده می کند. اجزای تشکیل دهنده بتونیر به قرار زیر می باشد.
- مخزن: اصلی ترین قسمت در کارکرد بتونیر، مخزن آن است. مخزن ها را در ابعاد گوناگون با حجم های متنوع تولید می کنند. از انواع ۱۰۰ لیتری تا مدل های ۵۰۰ و فراتر از ۱۰۰۰ لیتری. اما در مقام استفاده، میکسر بتن ۲۵۰ لیتری از محبوبیت بالاتری به نسبت دیگر حجم ها از مخازن برخوردار است. شرایط تامین نیاز های پروژه های کوچک و بزرگ باعث محبوبیت میکسر بتن ۲۵۰ لیتری شده است.
- نیروی محرکه: چرخش مخزن از طریق یک نیروی محرکه صورت خواهد گرفت. غالباً نوع نیروی محرکه می تواند معرف نوع بتونیر باشد. مثلاً انواع میکسر بتن برقی که مجهز به یک مولد برقی برای گردش مخزن است و یا میکسر بتن بنزینی که برای گردش مخزن از یک موتور بنزینی استفاده می کند. نیروی محرکه تأثیر بسیار عمیقی بر قیمت نهایی بتونیر خواهد گذاشت. انواع برقی به مراتب از قیمت پایین تری به نسبت انواع بنزینی و یا دیزلی برخوردار هستند. از طرفی شرایط تامین برق، خصوصاً برق سه فاز می تواند انواع میکسر بتن برقی را با چالش مواجه سازد. میکسر بتن با نیروی محرکه بنزینی و یا دیزلی، حجم بالای مولد در کنار صدای کارکرد بالا را دارد. سر و صدای زیاد موتور های احتراق داخلی در مقابل انواع برقی می تواند نقطه ضعف قابل توجهی باشد.
- شاسی: تمام آنچه در بتونیر می تواند بتن را بگرداند باید بر یک شاسی سوار شود. شاسی باعث انسجام دستگاه، استحکام بتونیر و کارکرد مطلوب آن است. شاسی باید بسیار مستحکم باشد. چرا که میکسر بتن جدا از وزن مخزن و موتور، بار سنگین حجم قابل توجهی از بتن را نیز همراه خود خواهد داشت. از سوی دیگر حفظ تعادل شرط مهمی در طراحی شاسی بتونیر است. مخزن که از بتن مایع پر شده است و برای اختلاط مطلوب و یا عدم گیرش بتن، آن را به گردش درآورده، می تواند به راحتی تعادل هر ساختار نامطلوبی را به هم بریزد. شاسی در بتونیر را به گونه ای طراحی می کنند تا همواره از وجود این تعادل اطمینان کامل برخوردار باشد.
انواع بتونیر کدامند؟
بتونیر ها را براساس حجم مخزن دسته بندی می کنند. جدا از سیستم نیروی محرکه که می تواند در انواع برقی، بنزینی و دیزلی باشد، در کنار انواع روش های انتقال نیروی محرکه به مخزن که از طرق دنده های دور مخزن و یا شفت مستقیم و... است، دسته بندی انواع بتونیر از طریق حجم، می تواند معرف هر یک از دسته بندی های متفاوت دیگر باشد. زیرا حجم بتونیر معرف میزان قدرت مورد نیاز و یا روش انتقال نیرو می باشد. از این رو می توانید در بتونیر های کوچک شاهد استفاده بیشتر از موتور های برقی و یا انتقال قدرت شفت مستقیم باشید. در حالیکه در بتونیر های بزرگتر، جدا از تامین قدرت توسط موتور های احتراق راهنما، سیستم های پیچیده تر دیگری مانند دنده های دور کمر مخزن برای انتقال قدرت استفاده می شود.
- میکسر بتن ۲۵۰ لیتری: این نوع از بتونیر ها در جمع کوچکترین عضو در اعضای این دستگاه قرار می گیرند. ارتفاع آنها کم است. از این رو عموما پر کردن آنها به شکل دستی خواهد بود. قابلیت تامین ۲۵0 لیتر بتن را دارند و عموماً در انواع موتور برقی و گاها بنزینی تولید خواهند شد. سیستم محرک دو چرخ همراه این بتونیر شده است.
- بتونیر های ۵۰۰ لیتری: از هر سه مولد برقی، بنزینی و یا دیزلی را می توان در طراحی این حجم از بتونیر در مقیاس برابر مشاهده کرد. از انواع محبوب بتونیر است و می تواند همراه با پرکن دستی و یا مکانیزه باشد. سیستم محرک از این حجم به بالا از نوع چهار چرخ خواهد بود.
- بتونیر های ۷۵۰ لیتری: اولین عضو در خانواده بتونیر های حجم بالا می باشد. قابلیت کار در فضا های بزرگ ساختمان سازی را دارد. مولد آن عموماً از نوع دیزلی انتخاب می شود و از سیستم چهار چرخ برای انتقال بهره می برد.
بتونیر های ۱۰۰۰ لیتری: نمونه های برقی در این نوع از بتونیر، به ندرت مشاهده شده است. اگر قرار به استفاده از مولد های برقی باشد، حتما از موتور های سه فاز با قدرت بیش از ۱۰ اسب بخار برای طراحی آن در نظر می گیرند. انواع مولد های دیزلی که قدرت قابل قبولی تهیه می کنند، برای طراحی این حجم از بتونیر مناسب خواهند بود.
